- 26 listopada, 2025
- 15:40
Zmiany endometrialne lokalizują się najczęściej w miednicy mniejszej, jednak mogą występować również w innych częściach ciała, co dodatkowo komplikuje diagnostykę. Choroba ma charakter przewlekły, postępujący i silnie związany z układem hormonalnym.
Wczesne rozpoznanie endometriozy jest kluczowe — nie tylko w kontekście łagodzenia dolegliwości bólowych, ale także ochrony płodności oraz zapobiegania powstawaniu zrostów i torbieli. Poniższy artykuł przedstawia aktualną wiedzę na temat objawów, mechanizmów choroby, metod diagnostycznych i możliwości leczenia, w oparciu o rzetelne źródła medyczne.
Co to jest endometrioza?
Endometrioza jest chorobą, w której komórki przypominające endometrium, czyli błonę śluzową jamy macicy, pojawiają się poza jej naturalną lokalizacją. Mogą rozwijać się m.in.:
na jajnikach (tworząc torbiele endometrialne),
na jajowodach,
na otrzewnej,
w przegrodzie pochwowo-odbytniczej,
na pęcherzu,
na jelitach.
Komórki te zachowują się jak endometrium w cyklu menstruacyjnym — reagują na zmiany hormonalne, krwawią i wywołują stan zapalny. Efektem są ból, zrosty, obrzęk tkanek i trudności z zajściem w ciążę.
Choroba ma przebieg wieloletni i bardzo indywidualny — u jednych pacjentek powoduje stałe, nasilone bóle, u innych długo rozwija się niemal bezobjawowo.
Objawy endometriozy
Endometrioza może wpływać na wiele narządów, dlatego jej symptomy są zróżnicowane. Najczęściej obserwuje się:
Najczęstsze dolegliwości:
silne, narastające bolesne miesiączki,
ból miednicy obecny także poza miesiączką,
ból podczas stosunku (dyspareunia),
ból podczas oddawania stolca lub moczu,
zaburzenia układu pokarmowego zależne od fazy cyklu,
ból owulacyjny,
niepłodność lub trudności z zajściem w ciążę.
Objawy mniej charakterystyczne:
uczucie rozpierania w miednicy,
nudności i wzdęcia przed miesiączką,
przewlekłe zmęczenie,
krwawienia międzymiesiączkowe.
Choć u wielu kobiet objawy endometriozy są intensywne, nawet 20% pacjentek nie odczuwa znaczących dolegliwości, co dodatkowo utrudnia diagnozę.
Diagnostyka endometriozy
Wywiad i badanie ginekologiczne
Pierwszym etapem diagnostyki jest rozmowa z pacjentką i ocena objawów. Ważna jest obserwacja zależności między dolegliwościami a cyklem miesiączkowym. Podczas badania ginekologicznego lekarz może zauważyć:
ograniczoną ruchomość narządów,
bolesność przy dotyku,
guzki w tylnej ścianie pochwy,
powiększone lub bolesne jajniki.
USG w diagnostyce endometriozy
Transwaginalne USG to podstawowe badanie obrazowe, szczególnie przydatne w wykrywaniu:
torbieli endometrialnych,
zmian głębokich w miednicy,
zrostów ograniczających ruchomość struktur.
W rękach doświadczonego diagnosty ma wysoką czułość i pozwala precyzyjnie ocenić lokalizację zmian.
MRI
Rezonans magnetyczny stosuje się przede wszystkim:
przy podejrzeniu endometriozy głębokiej,
w zaplanowaniu zabiegu operacyjnego,
gdy USG nie daje jednoznacznych wyników.
Laparoskopia
Obecnie laparoskopia nie jest już metodą pierwszego wyboru — stosuje się ją głównie terapeutycznie lub gdy inne badania nie pozwalają na potwierdzenie diagnozy.
Profilaktyka endometriozy – co rzeczywiście możemy zrobić?
Endometrioza jest chorobą, której nie da się całkowicie zapobiec, ponieważ jej rozwój zależy od czynników hormonalnych, genetycznych i immunologicznych. Można jednak zwiększyć szanse na wczesne wykrycie choroby, co wpływa na skuteczność leczenia.
Profilaktyka obejmuje przede wszystkim:
regularne wizyty u ginekologa,
reagowanie na ból, który narasta lub zmienia charakter,
obserwację cyklu i zmian towarzyszących menstruacji,
wykonywanie kontrolnych badań USG.
Wczesna diagnostyka pozwala ograniczyć ryzyko powstawania zrostów i torbieli oraz zapobiec przewlekłemu bólowi, który może utrudniać funkcjonowanie na co dzień.
Dlaczego szybkie rozpoznanie jest ważne?
Wcześnie wykryta endometrioza pozwala szybciej:
wdrożyć leczenie hormonalne,
złagodzić przewlekły ból,
poprawić komfort życia,
zmniejszyć ryzyko problemów z płodnością,
zaplanować terapię, zanim dojdzie do zaawansowanych zmian.
Zwolnienie tempa progresji choroby jest jednym z najważniejszych celów współczesnych rekomendacji.
Leczenie endometriozy
Leczenie dobiera się indywidualnie, najczęściej uwzględniając:
terapię hormonalną, która ogranicza wpływ estrogenów,
farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną,
leczenie operacyjne – zwłaszcza w endometriozie głębokiej lub przy torbielach jajników,
wsparcie dietetyczne i modyfikacje stylu życia.
Terapia bywa długotrwała, ale odpowiednio prowadzona pozwala znacząco zmniejszyć objawy i poprawić jakość życia.
Łagodzenie dolegliwości i terapie wspomagające
Wiele pacjentek korzysta z dodatkowych form wsparcia: fizjoterapii uroginekologicznej, technik relaksacyjnych, terapii bólu przewlekłego czy zaleceń dietetycznych. Indywidualne podejście umożliwia stworzenie planu, który realnie poprawia codzienne funkcjonowanie.
Chcesz dowiedzieć się więcej o metodach łagodzenia dolegliwości, w tym o możliwościach terapii wspomagającej?
Przeczytaj nasz artykuł: ENDOMETRIOZA I JEJ LECZENIE KONOPIAMI – JAK MOŻE POMÓC?
Endometrioza i jej leczenie konopiami – jak może pomóc? – Cannateka
Podsumowanie
Endometrioza jest chorobą przewlekłą, złożoną i wciąż trudną do szybkiego rozpoznania, mimo że dotyczy milionów kobiet na całym świecie. Wczesne wykrycie i właściwie dobrane leczenie pozwalają ograniczyć progresję choroby, chronić płodność oraz poprawić jakość życia pacjentek. Stały rozwój metod diagnostycznych i terapeutycznych sprawia, że rokowanie w endometriozie jest coraz lepsze, a pacjentki — przy odpowiedniej opiece — mogą funkcjonować komfortowo i świadomie zarządzać swoim zdrowiem.
